Contact
Stuur mij een bericht en ik neem contact met u op!
Contact Info
Bereikbaarheid
Brainmed is dagelijks geopend van 9:00-21:00
Bezoek is alleen op afspraak mogelijk.
Telefonisch is de bereikbaarheid overdag beperkt. Stuur mij een bericht via de website en ik neem contact met u op!
Afspraak annuleren
Als u op het tijdstip van de afspraak verhinderd bent, kunt u dit tot 48 uur van tevoren kosteloos annuleren door het contactformulier in te vullen.
Als u een afspraak niet of te laat annuleert, ben ik helaas genoodzaakt de kosten in rekening te brengen. Bij neurofeedback thuis afspraken vervalt er in dat geval 1 van uw begeleidingsmomenten.
Veel gestelde vragen
Indien u vragen/opmerkingen heeft, neemt u dan gerust contact met mij op.
Heeft neurofeedback blijvende effecten?
Het onderzoek naar de langetermijneffecten van neurofeedback behandeling heeft tot dusver met name bij ADHD en ADD plaatsgevonden. Dit onderzoek laat zien dat de scores op aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit na 6 maanden nog verder verbeterd waren en vervolgens na 2 jaar stabiel waren gebleven.
Hoe vindt de beloning van mijn hersenen plaats?
Neurofeedback maakt gebruik van de principes van conditionering, een vorm van leren waarbij gebruik wordt gemaakt van beloning.
Beloning van de hersenen vindt plaats met beeld en/ of geluid, waarbij het niet zozeer van belang hoe deze beloning er uit ziet (film, spelletje, beloningsbalkje in beeld), maar het met name van belang is dat de beloning precies op de momenten plaatsvindt wanneer de hersenen de gewenste hersenactiviteit vertonen. Alleen op deze manier kunnen de hersenen de relatie leggen tussen het vertonen van gewenste hersenactiviteit en de beloning.
Hoe werkt neurofeedback?
Neurofeedback werkt als volgt. De trainer volgt tijdens de behandeling uw hersenactiviteit en stelt de drempelwaarden in, zodat u op uw eigen beeldscherm precies op de momenten dat uw hersenen de gewenste hersenactiviteit vertonen een beloning ontvangt. Uw hersenen worden beloond voor het produceren van de gewenste hersenactiviteit. Door dit heel vaak te herhalen leren de hersenen gewenste hersenactiviteit te vertonen. Dit gaat na verloop van tijd gepaard met een afname van de klachten.
Hoe wordt de neurofeedback therapie afgesloten?
Als u tevreden bent met de effecten van de neurofeedback therapie op uw klachten en/ of als we in de hersenen (QEEG) geen verdere vooruitgang meer zien in de training, wordt de neurofeedback training afgesloten.
Hoeveel neurofeedback trainingen zijn er nodig?
Een neurofeedback behandeling is maatwerk, dus het aantal behandelingen verschilt van persoon tot persoon.
Gemiddeld bestaat een neurofeedback traject op de praktijk uit 12-13 consulten. Aangezien het een leerproces betreft geldt hierbij: ‘oefening baart kunst’. Het aantal behandelingen is o.a. afhankelijk van:
- de aard van de klacht(en)
- de doelstelling(en) voor de behandeling
- de ernst van de klacht(en)
- het individuele breinbeeld(QEEG bevindingen en de relatie tussen de klachten en het QEEG)
- de plasticiteit van het brein
- de therapietrouw
- de motivatie van de cliënt en/ of zijn systeem om tot verandering te komen
Onder sommige omstandigheden is het mogelijk om een korter neurofeedback behandeltraject te doorlopen. Hierbij kan gedacht worden aan ‘peak performance training’ gericht op het verbeteren van prestaties en/ of neurofeedback behandeling gericht op het doorkomen van een moeilijke periode/ het doorbreken van een toestandsbeeld (voorbeeld: depressie).
Wil je meer weten hoe een Neurofeedback behandeling werkt?
swLORETA versus neurofeedback thuis training
Effectiviteit
Bij neurofeedback thuis zien we dat gemiddeld 75% van de mensen een duidelijke verlichting van de klachten rapporteert. Dit percentage is hetzelfde als op de praktijk bij swLORETA neurofeedback.
Hieronder staat een voorbeeld van het QEEG intake meting (links) , tussenmeting na 7 weken thuistraining (middelste plaatje) en een QEEG eindmeting na 14 weken neurofeedback thuistraining (rechtse plaatje). Het doel van de training is om de rode delen in het QEEG af te laten nemen. Dit lukt in dit geval erg goed.
Oefening baart kunst
Hoewel het slagingspercentage van neurofeedback op de praktijk met swLORETA en neurofeedback thuistraining gelijk is, zie ik dat de mensen die neurofeedback thuis training ondergaan gemiddeld meer rendement behalen in vergelijking met de mensen die op een praktijk trainen met swLORETA neurofeedback.
Er vind gemiddeld meer verlichting plaats van de klachten plaats. Technisch zie ik dit ook meer nadrukkelijke verbeteringen in het QEEG bij neurofeedback thuis training, dat bij de thuistraining standaard na 7 weken en 14 weken wordt herhaald. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat mensen thuis onbeperkt kunnen trainen en de kracht van neurofeedback met name in herhaling zit. Doordat het thuis haalbaar is om onbeperkt te trainen voor een vast bedrag, kunnen mensen thuis veel meer uren trainen dan op een praktijk. Het spreekwoord luidt niet voor niks: ‘oefening baart kunst’ en dat gaat hier dus ook op. Door veel te oefenen wordt men vanzelf ergens goed in. Door veel te oefenen verbeteren de prestaties. Zo trainen mensen op een praktijk gemiddeld 24-26 uur swLORETA neurofeedback, maar thuis trainen de mensen in een gemiddeld traject wel 60-80 uur.
19 kanaals sLORETA en swLORETA versus 1 kanaals thuistraining
Hoewel er in de praktijk met een EEG cap (19-21 elektroden) wordt getraind leidt de herhaling van de thuistraining met 1 elektrode op verschillende locaties opvallend genoeg tot meer rendement. Er vind meer verlichting plaats van de klachten en de technische QEEG verbeteringen zijn nadrukkelijker.
Hoe kan dit heb ik me zelf ook afgevraagd?
Hoewel het trainen met 19 kanaals sLORETA en swLORETA efficiënter is, omdat er in dezelfde tijd meer delen van het brein kunnen worden getraind als bij 1 kanaals thuistraining, is waarschijnlijk de trainingsspecificiteit van de thuistraining (1 plek per keer) in combinatie met de mogelijkheid om onbeperkt te trainen (oefening baart kunst) doorslaggevend bij het te behalen rendement.
Ook trainen mensen met thuistraining vaak verschillende klachten/ functies achter elkaar, waardoor de mogelijkheden op klachtverlichting/ een verbetering van het algehele welzijn enorm toenemen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om eerst op klacht A (laten we zeggen depressie) te trainen en en als dit is verbeterd daarna nog gericht klacht B (laten we zeggen concentratieproblemen) te verbeteren. Dit maakt het mogelijk om op verschillende probleemgebieden/ klachten te trainen. Waarschijnlijk is het gericht en specifiek trainen van 1 deel van het brein ook makkelijker voor het brein om te begrijpen/ onthouden. Bij sLORETA en swLORETA training met 19 elektroden wordt er aan het brein gevraagd om 2, 3 of zelf meer nieuwe dingen tegelijkertijd te leren. Vergelijk dit eens met Duitse woordjes leren terwijl je op een evenwichtsbalk gaat lopen en tegelijkertijd ballen probeert te jongleren. Bij 1 kanaals training worden deze nieuwe aan te leren vaardigheden geïsoleerd getraind en is het makkelijker om deze nieuwe relaties te leggen en te onthouden.
Kosten neurofeedback thuis versus praktijk
Mensen trainen op een praktijk gemiddeld 24-26 uur swLORETA neurofeedback (12-13 trainingen). Vaak zit er een natuurlijk begrenzing op het aantal trainingen i.v.m. de snel oplopende kosten op een praktijk. Thuis trainen de mensen echter gemiddeld traject wel 60-80 uur, omdat de kosten vast staan en extra trainingen niets extra kosten.
Hoe verhouden de kosten zich t.o.v. elkaar?
24-26 uur trainen op een praktijk kost uitgaande van een tarief van 100 euro per uur 2400-2600 euro
24-26 uur trainen middels neurofeedback at home kost uitgaande van 60 minuten training per dag 750 euro
80 uur trainen op een praktijk kost uitgaande van een tarief van 100 euro per uur 8000 euro
80 uur trainen of meer middels neurofeedback at home kost 2450-2625 euro (2450=koop & 2625 =huurkoop optie)
Bij neurofeedback at home wordt de neurofeedback set na 14 weken uw eigendom, waardoor u ook na afronding van de begeleidingsperiode van 14 weken onbeperkt verder kunt trainen. U heeft gedurende de begeleidingsperiode geleerd hoe u moet trainen en kunt de doorlopen trainingen onbeperkt herhalen indien gewenst. ook kunt u naar behoefte een QEEG meetmoment plannen bij Brainmed om een nieuwe functie/ klach/ doelstelling aan te pakken. Er wordt dan gekeken hoe het brein er uit ziet/ de effecten van uw uitgevoerde training worden bepaald en indien gewenst wordt er een nieuwe training in de software gezet afgestemd op uw eigen doelstellingen. De kosten voor een QEEG hermeting buiten de begeleidingsperiode bedrage 135 euro per meting.
Wilt u meer over onze Neurofeedback ervaringen weten? Neem gerust contact met mij op bij vragen of opmerkingen.
Krijg ik schokjes tijdens de neurofeedback training?
Nee, je krijgt geen schokjes tijdens Neurofeedback training.
De elektroden die we gebruiken tijdens de neurofeedback training kunnen alleen gebruikt worden om de activiteit van de hersenen te registreren. Ze kunnen zelf geen stroom afgeven. Neurofeedback training doet geen pijn en je voelt geen schokken.
Waarom neurofeedback consulten van 120 minuten?
In de afgelopen 18 jaren heb ik veel Neurofeedback ervaring opgedaan met hoe we de beste effecten kunnen bewerkstelligen in zo min mogelijk trainingstijd.
Ik heb systematisch gevarieerd met de duur, de frequentie en het type training en beoordeeld wat dit deed op het vlak van de effectiviteit en de totale vereiste trainingstijd.
Hieronder de belangrijkste conclusies:
- Bij training van het hele hoofd (19-21 elektroden swLORETA, sLORETA en SURFACE Z score training) geeft lang en minder vaak per week trainen (1 keer per week 90- minuten) betere leereffecten in de hersenen (op het QEEG) dan kort en vaak (2-3 keer per week 20-30 minuten) en lang en vaak (2-3 keer per week 90 minuten) trainen.
- Bij neurofeedback training met 1 elektrode zien we juist dat kort en vaak trainen gemiddeld tot betere resultaten leid dan minder vaak en lang trainen. We zien dat de meest optimale manier van training bij dit type training gemiddeld bestaat uit 4-5 keer per week 30 minuten trainen. Opvallend genoeg is het rendement van dit type training gemiddeld gezien hoger dan bij de 19-21 elektroden training.
Hoe heb ik deze inzichten toegepast bij Brainmed?
Ik train op de praktijk met 19 kanaals SURFACE, swLORETA & sLORETA Z score training 1 keer per week lang (consulten van 120 minuten met gemiddeld 90 minuten neurofeedback).
Daarnaast bied ik neurofeedback met 1 elektrode aan middels neurofeedback at home. Dit maakt het mogelijk om Neurofeedback in de thuissituatie toe te passen, waarbij u zelf leert om u zelf en/ of uw kind te trainen en op gezette tijden wordt begeleid door een neuropsycholoog. U kunt hierbij onbeperkt, waar en wanneer u wilt trainen voor een vast bedrag.
Wilt u meer over onze Neurofeedback ervaringen weten? Neem gerust contact met mij op bij vragen of opmerkingen.
Wanneer weet ik of neurofeedback werkt?
Gemiddeld kan ik na 10 uur training beoordelen of neurofeedback technisch werkt bij u. Bij praktijktraining vindt er doorgaans na 5 trainingen een evaluatie plaats waarin wordt beoordeeld of uw hersenen op de training reageren. Bij thuistraining evalueren we doorgaans na 4 weken trainen of de training technisch aanslaat. Als de training technisch goed aanslaat (uw hersenen leren van de trainingen) zetten we de training door. Zo niet, dan wordt deze stopgezet.
Wat zijn de kosten van neurofeedback?
Voor meer informatie over de kosten van Neurofeedback training, zie onze neurofeedback tarieven en vergoedingen pagina. Hier vindt u ook meer informatie over vergoedingen van uw zorgverzekeraar voor Neurofeedback trainingen.
Wordt neurofeedback vergoed door de verzekeraar?
Neurofeedback wordt soms deels vergoed door uw zorgverzekeraar. Voor meer informatie over de vergoedingen van Neurofeedback training, zie onze neurofeedback tarieven en vergoedingen pagina. Hier vindt u tevens meer informatie over de kosten voor Neurofeedback trainingen.
Kan ik mijn medicatie doorslikken tijdens de neurofeedback behandeling?
Tijdens de neurofeedback behandeling kunt u uw medicatie gewoon doorslikken.
Kan ik mijn medicatie gaan afbouwen tijdens de behandeling?
Het is in sommige gevallen mogelijk om medicatie af te bouwen tijdens de neurofeedback behandeling. Dit gaat altijd in samenspraak met uw arts.
Kan neurofeedback mijn persoonlijkheid veranderen?
Nee, neurofeedback kan niet uw persoonlijkheid veranderen. Neurofeedback beïnvloedt uw persoonlijkheid dus niet.
Wel kunt u zich aanzienlijk verandert voelen na een neurofeedback traject.
Voorbeeld: u ondergaat een neurofeedback behandeling voor depressieve klachten. Als de behandeling goed aanslaat en de depressieve klachten verminderen zullen zowel uw gedachten, gevoelens als gedragingen anders zijn dan voor de behandeling.
Wanneer kan ik de eerste effecten merken van Neurofeedback?
Gemiddeld zien we na 8-10 uur Neurofeedback trainingen de eerste effecten optreden. Hoe snel dit optreedt is o.a. afhankelijk van de snelheid waarmee uw hersenen in staat zijn om te leren, maar ook wat de aard van uw klachten is en hoe goed u, of uw omgeving, in staat zijn om veranderingen waar te nemen.
Lees hier wanneer u merkt of Neurofeedback werkt.
Wat doe ik zelf tijdens een neurofeedback behandeling?
U doet tijdens een neurofeedback behandeling verder niets.
Door de hersenen, gedurende een behandeling, heel vaak een korte beloning te geven bij gewenste hersenactiviteit, stellen we de hersenen in staat om te leren.
Hiervoor hoeft u zelf niets te doen en hier kunt u zelf ook weinig tot geen bewuste invloed op uitoefenen.
De hersenen worden door de neurofeedback gestimuleerd om de gewenste hersenactiviteit te vertonen. Wel zijn er verschillende zaken waar u op kunt letten tijdens een behandeling. Laat u hierin adviseren door één van onze behandelaars.
Zijn er gezondheidsrisico’s bij Neurofeedback bekend?
Nee, er zijn geen gezondheidsrisico’s bekend of gerapporteerd in de wetenschappelijke literatuur en deze zijn ons ook niet bekend vanuit de klinische praktijk. Neurofeedback en de registratie van EEG t.b.v. de QEEG meting zijn veilige methoden.
Hoe werkt neurofeedback thuis?
Bij neurofeedback at home:
Bij neurofeedback at home:
-
- Huur of koop je de neurofeedback apparatuur en software die je vanuit Brainmed ontvangt. De neurofeedback set bestaat uit een neurofeedback apparaat (hardware) om trainingen met 1 elektrode te verrichten, neurofeedback software en elektroden. Is er sprake van een huurkoopregeling, waarbij je na 14 weken (3,5 maal maal een huurperiode van 4 weken) huur automatisch eigenaar wordt van de neurofeedback set (neurofeedback apparaat en software). Kijk hier voor de actuele tarieven.
- Installeer ik de software op je eigen laptop en zorg ik ervoor dat alles technisch goed werkt. Je dient zelf te beschikken over een laptop met Windows 10 of 11 met bluetooth en thuis over internet te beschikken De aanbevolen minimale laptop configuratie is een Intel Core i5 processor met 8GB RAM. MacBooks (ook MacBooks met Windows), iPads, tablets en Chromebooks zijn niet compatibel met de hardware en software. Als je niet zelf over een laptop beschikt kun je er ook 1 huren van Brainmed.
- Stel ik de software volledig in aan de hand van het behandelplan en leer ik je de training te verrichten. Dit vereist geen voorkennis en is haalbaar voor iedereen.
- Begeleidt en ondersteun ik je gedurende de huurperiode online (whatsapp, email, anydesk) en/ of telefonisch.
- Kun je onbeperkt trainen, waar en wanneer je maar wilt.
- Vind er na 7 en na 14 weken een QEEG meting plaats om de effecten te evalueren en de training bij te stellen.
- Is het mogelijk om na de begeleidingsperiode van 14 weken ook nog begeleiding naar behoefte af te nemen. Dit kan in de vorm van een QEEG follow up. Dit is een afspraak van 1 uur, waarbij het QEEG wordt gemaakt , de doorlopen training wordt geëvalueerd en de training weer wordt afgestemd op uw eigen doelstellingen. Het tarief hiervoor bedraagt 135 euro.
Welke apparatuur voor Neurofeedback thuis training?
Bj neurofeedback thuis wordt er gebruik gemaakt van professionele neurofeedback apparatuur en software. De innovatieve elektroden die gebruikt worden maken contact met de huid zonder gebruik van EEG gel. Na de training hoeft u uw haren dus niet te wassen. Dit maakt het trainen aanzienlijk laagdrempeliger. Brainmed is exclusief aanbieder van deze combinatie van hardware en software.
Wilt u meer over onze Neurofeedback ervaringen weten? Neem gerust contact met mij op bij vragen of opmerkingen.
Wat kost neurofeedback thuis training?
Kijk hier voor een actueel overzicht van de tarieven voor neurofeedback thuis training
Wilt u meer over onze Neurofeedback ervaringen weten? Neem gerust contact met mij op bij vragen of opmerkingen.
Wat doe ik tijdens een neurofeedback thuis training?
Tijdens de neurofeedback zit u in een stoel achter een scherm en kijkt u naar een youtube filmpje of speelt u een game met uw hoofd. Uw hersenen worden continu gemeten met de elektrode op uw hoofd. Hier voelt u niets van. In de software is uw persoonlijk behandelplan gezet en door uw hersenactiviteit ‘in realtime’ te meten word u precies op de momenten dat uw hersenen gewenste hersenactiviteit vertonen beloond.
Door dit belonen heel vaak en lang te herhalen leren de hersenen na verloop van tijd de gewenste hersenactiviteit meer aan te maken. Na verloop van tijd gebeurt dit automatisch en ook zonder directe beloning van training. Rond dit punt nemen de klachten vaak af en wordt de klachtverlichting die u ervaart de nieuwe beloning om deze gewenste hersenactiviteit aan te blijven maken.
Neurofeedback is als leren fietsen
U kunt het leerproces bij neurofeedback therapie enigszins vergelijken met leren fietsen. Net als bij leren fietsen weet je niet meteen wat je moet doen als je er mee start en vergt het veel oefening om het onder de knie te krijgen. Maar als je het eenmaal geleerd hebt, zul je dit ook niet snel meer verleren en gaat het bijna automatisch. Bij fietsen is er sprake van een onbewuste vorm van leren. Probeer maar eens te beschrijven welke spieren je precies moet aanspannen en ontspannen als je op een fiets je evenwicht wilt bewaren. Waarschijnlijk is dit erg lastig om te doen. Bij neurofeedback is dit ook het geval. Je kunt niet beschrijven wat je moet doen met je hersenen, maar ervaart wel dat de getrainde functies zijn verbeterd en de klachten verlicht.
Wilt u meer over onze Neurofeedback ervaringen weten? Neem gerust contact met mij op bij vragen of opmerkingen.
Bestaat er een vergoeding voor neurofeedback thuis training
Kijk hier voor een actueel overzicht van de vergoedingen voor neurofeedback thuis training
Wilt u meer over onze Neurofeedback ervaringen weten? Neem gerust contact met mij op bij vragen of opmerkingen.
Wat is ADHD?
ADHD is een neurobiologische stoornis en staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder.
We kunnen 3 subtypen onderscheiden:
- Het onoplettende type, gekenmerkt door ernstige en aanhoudende aandachtsproblematiek. Dit type wordt ook wel ADD genoemd, de kenmerken van hyperactiviteit/impulsiviteit ontbreken.
- Het hyperactief/impulsieve type, er is vooral sprake van ernstige en aanhoudende impulsiviteit en hyperactiviteit.
- Het gecombineerde type, gekenmerkt door ernstige en aanhoudende aandachtsproblematiek, impulsiviteit en hyperactiviteit.
AD(H)D gaat vaak samen met 1 of meerdere andere klachten/ stoornissen zoals hieronder weergegeven.
Hoe ontstaat ADHD?
Erfelijkheid speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van ADHD en ADD. Zo zijn de verschillen in hyperactiviteit, impulsiviteit en aandachtsproblematiek voor een groot deel erfelijk bepaald. Enkele genen betrokken bij de dopamine-stofwisseling in de hersenen hangen nauw samen met het ontstaan van ADHD. Problemen tijdens de prenatale ontwikkeling, complicaties bij de geboorte of later opgelopen neurologische schade kunnen ook tot ADHD en ADD leiden.
De omgeving en opvoeding hebben geen sterke invloed op het ontstaan van ADD en ADHD, maar kunnen wel invloed hebben op de mate en ernst waarin de klachten voorkomen en blijven bestaan.
Er bestaat geen eenduidige oorzaak-gevolg relatie tussen overmatige inname van kleurstoffen en suiker, middenoorproblemen en visueelmotorische problemen en het ontstaan van ADD en ADHD.
Lees meer veel gestelde vragen over Neurofeedback bij ADHD en ADD.
Is autisme te genezen?
Nee, autisme is niet te genezen. Er bestaat geen behandeling – noch met middelen noch met psychologische methoden – waarmee autisme kan worden genezen. Behandelingen en vormen van begeleiding kunnen wel bepaalde symptomen en gevolgen van autisme verminderen.
De werkzaamheid van psychofarmaca bij autisme is aangetoond voor ‘bijkomende’ problemen, maar niet voor de vermindering van autistische kernsymptomen. De beschikbare medicamenteuze behandelmethoden gaan naast deze beperkingen gepaard met een risico op en de angst voor bijwerkingen. We zien de laatste jaren dan ook een toename van de behoefte aan en belangstelling voor niet-medicamenteuze behandelmethoden voor kinderen en jongeren met ASS.
Neurofeedback
Een opkomende behandeling die vanuit dit perspectief gezien interessant is heet neurofeedback. Neurofeedback bij autisme is een behandeling zonder medicatie. Gemiddeld zien we bij 70-85% van de cliënten een afname van de klachten. Neurofeedback kent geen bijwerkingen en heeft blijvende effecten.
Hoe werken hersenen bij angst en depressie?
Uit onderzoek komt naar voren dat als de hersenen aan de linker voorkant actiever zijn dan aan de rechter voorkant dit samenhangt met toenaderingsgedrag, positieve gevoelens en toegang tot positieve herinneringen.
Als de rechter voorkant daarentegen actiever is gaat dit gepaard met negatieve emoties en toegang tot negatieve herinneringen en sociaal terugtrekgedrag.
Zowel bij patiënten met depressie en angst zien we dan ook vaak in de hersenen, dat de rechter voorkant actiever is dan de linker voorkant. Een overactieve rechter voorkant van het hoofd (of onderactieve linker voorkant van het hoofd) vormt dan ook een biologische predispositie (gevoeligheid) voor zowel depressie als angst en komt derhalve vaak samen voor bij patiënten.
Hier lees je wat Neurofeedback voor angst en depressie kan betekenen.
Hoe werkt Neurofeedback bij autisme?
Neurofeedback bij autisme is een vorm van biofeedback, gebaseerd op het idee dat vrijwillige (niet autonome) modulatie van hersenactiviteit geleerd kan worden via operante leerstrategieën.
Neurofeedback bij autisme werkt als volgt. Zodra verandering van hersenactiviteit in de gewenste richting plaatsvindt, krijgt het individu via de computer onmiddellijke positieve visuele en/ of auditieve feedback. Via deze feedback kan zelfregulatie van de hersengolven worden verbeterd (Gevensleben et al., 2012). Een voorbeeld hiervan is het kijken naar een film van betere kwaliteit bij het vertonen van de gewenste hersenactiviteit. Voor de start van een neurofeedback behandeling wordt er een hersenmeting (qeeg) gemaakt, waarbij de hersenactiviteit van de patiënt wordt vergeleken met een ‘gezonde populatie´ genormeerd op leeftijd. Aanvankelijk werd neurofeedback ingezet voor de reductie van epileptische insulten (Lubar & House,1976; Sterman & Friar, 1972), maar nu wordt dit bij vrijwel alle neurobiologische stoornissen, waaronder ADHD (De Hen & Geurts, 2008) en ASS ingezet (Coben & Padolsky, 2007).
Neurofeedback bij autisme behandeling
Neurofeedback bij autisme werkt wanneer er stoornis-specifieke afwijkingen zichtbaar zijn in het QEEG. De behandeling moet vervolgens worden afgestemd op de bevindingen bij de patiënt.
Het QEEG als leidraad voor de neurofeedback behandeling
Powertraining
Bij powertraining wordt er gericht getraind op het verminderen van danwel laten toenemen van de afwijkende hersenactiviteit, zoals zichtbaar in het QEEG. Dit is de meest gehanteerde vorm van neurofeedback. De behandeling wordt hierbij afgestemd op de individuele bevindingen in het QEEG.
Mu Powertraining
Soms zien we bij volwassenen en kinderen met ASS kenmerkende EEG hersengolven die op zichzelf niet wijzen op autisme of een vorm van pathologie, maar wel afwijkend lijken voor te komen bij autisme. Deze hersengolven hebben een kenmerkende morfologie (vorm) en worden Mu of Wicket ritme genoemd. Mu bestaat uit ritmische EEG activiteit met een kenmerkende ronde kant in 1 richting en een scherpe kant in de andere richting. Vaak ligt de frequentie ergens tussen 8-13 Hz. Het kenmerkende aan de vorm van activiteit is dat dit onderdrukt wordt bij beweging of de gedachte aan beweging van de hand en/ of arm aan de tegenovergestelde kant van waar we het Mu ritme in de hersenen zien. Vaak zien we Mu activiteit asymmetrisch terug over het midden van het hoofd (de motor cortex en de sensomotorische cortex). In onderzoek wordt Mu geassocieerd met de activiteit van spiegelneuronen. Er wordt aangenomen dat spiegelneuronen een belangrijke rol spelen in het vermogen om gedrag van anderen te begrijpen en te imiteren. Een dysfunctioneel spiegelneuronen systeem zou samen kunnen hangen met de klachten die we vaak zien bij autisme. Zo lieten Oberman en collega’s (2005) zien dat mensen met ASS afwijkingen vertoonden in dit systeem. Uit onderzoek komt naar voren dat Mu powertraining positieve resultaten laat zien bij ASS t.a.v. aandachtstaken en ASS symptomen (Pineda et al., 2008).
Coherentietraining
Coherentie is de mate van samenwerking tussen verschillende hersengebiden en dit wijkt vaak af bij kinderen en volwassenen met ASS. Zo zien we vaak abnormaal veel coherentie te zijn tussen hersengebieden die dicht bij elkaar liggen en juist minder coherentie tussen gebieden die verder van elkaar gelegen zijn (Baron-Cohen & Belmonte, 2005). Er heeft relatief weinig onderzoek naar deze vorm van behandeling met neurofeedback plaatsgevonden. Coben & Padolsky (2007) vonden positieve resultaten bij ASS met deze vorm van neurofeedback.
Hoe werkt neurofeedback bij ADHD en ADD?
Neurofeedback bij ADHD en ADD werk als volgt. Neurofeedback bij ADHD en ADD richt zich vaak op het activeren van het onderactieve brein. De hersenen worden gemeten tijdens de behandeling en beloond om gewenste hersenactiviteit aan te maken. Vaak wordt de overmatig aanwezige trage hersenactiviteit (theta en alpha) en overmatig aanwezige snelle hersenactiviteit (hoge bèta) onderdrukt en de SMR en/of bèta hersenactiviteit versterkt. Het idee is dat door deze training de sensorische input en motorische output gefilterd wordt en de alertheid en gerichte aandacht (SMR en bèta) verbeteren. Tegelijkertijd worden het dagdromen of trance gevoel (theta), gespannenheid en hyperfocus (hoge bèta) onderdrukt. Op deze manier wordt geprobeerd om het filteren van informatie en de concentratie te verbeteren.
Het gemiddelde hersenbeeld bij patiënten met ADHD & ADD als groep genomen doet wellicht vermoeden dat iedereen met ADHD & ADD een onderactief brein heeft. Dit is echter niet het geval. Kijken we naar de bevindingen bij de individuele patiënten met ADHD & ADD, dan zien we dat het hersenbeeld individueel sterk van elkaar kan verschillen.
Zo zien we bij sommige patiënten met ADHD & ADD juist een overactief brein (Clarke e.a., 2001b). Overactiviteit gaat vaak gepaard met problemen op het vlak van de impulsiviteit, agressiviteit en ongeduld. Ieder hersenbeeld vereist een specifieke wijze van behandeling. Neurofeedback bij ADHD en ADD behandelingen worden binnen Brainmed daarom altijd afgestemd op het het hersenbeeld van de individuele patiënt en er wordt dan ook niet gewerkt met gestandaardiseerde behandelprotocollen. Het hersenbeeld wordt voorafgaand aan de neurofeedback behandeling altijd in kaart gebracht d.m.v. een uitgebreid hersenonderzoek. Dit hersenonderzoek (het QEEG) verschaft de behandelaar informatie over welke klachten er terug te zien in het brein en hoe en waar we deze het beste kunnen behandelen.
Wat doet angst in de hersenen?
Bij mensen met angststoornissen zien we vaak afwijkingen in het ‘emotionele brein’. Er zijn hierbij drie hersenstructuren gevonden die een belangrijke rol spelen bij angst: de amygdala, de hippocampus en de mediale prefrontale cortex.
De amygdala is een gebied in de hersenen dat informatie aan emoties koppelt. Verhoogde activiteit van de amygdala hangt samen met angst. De mediale prefrontale cortex kan de amygdala onderdrukken (door de neurotransmitter GABA) en als dit niet of onvoldoende gebeurt is er sprake van een toename van angst.
Hier lees je wat Neurofeedback voor angststoornissen kan betekenen.
Hoe werkt ADHD in de hersenen?
Uit hersenonderzoek bij kinderen en volwassenen komt naar voren dat er bij ADHD en ADD als groep genomen sprake is van een onderactief brein vergeleken met een mensen van dezelfde leeftijd zonder klachten.
Zo is er bij ADHD & ADD als groep genomen sprake van:
- een bovengemiddelde hoeveelheid trage theta hersenactiviteit. Theta EEG activiteit komt voor tijdens het doezelen, (dag)dromen en lichte slaap, vlak voor het wakker worden of in slaap vallen. Overmatige theta activiteit overdag gaat gepaard met dagdromen, concentratieproblemen en motivatieproblemen en is vooral kenmerkend voor de aandachtstekortsymptomen van ADHD & ADD.
- een benedengemiddelde hoeveelheid snelle bèta hersenactiviteit. Bèta EEG activiteit speelt met name een belangrijke rol bij actieve mentale inspanning, zoals bij het maken van een moeilijke som. Te weinig bèta activiteit overdag kan problemen geven bij het focussen en volhouden van de aandacht en het verwerken van informatie.
Als we naar de locaties van de afwijkingen in de hersenen kijken bij patiënten met ADHD & ADD zien we dat dit met name het geval is:
- aan de voorkant van het hoofd (prefrontale cortex en de anterieure cingulate cortex). Deze gebieden zijn met name betrokken bij de impulscontrole en de executieve functies (planning, overzicht, focussen van de aandacht, werkgeheugen).
- over het midden van het hoofd (over de sensomotorische cortex). Dit deel van de hersenen is o.a. betrokken bij de concentratie en de lichaamsarousal (hypo-/ hyperactiviteit).
Bij 10-20% van de patiënten met ADHD & ADD zien we ook afwijkingen aan de rechter achterkant van het hoofd, o.a. over het bovenste gedeelte van de auditieve cortex. Dit gedeelte van het brein is o.a. betrokken bij het integreren van prikkels.
Lees meer veel gestelde vragen over Neurofeedback bij ADHD & ADD.
Hoe werkt autisme in de hersenen?
De hoofdomtrek is bij ongeveer 1 op de 4 kinderen met autisme spectrum stoornissen (ASS) vergroot. Zij hebben in verhouding grotere hersenen.
Dat geldt overigens niet voor alle delen van het brein: zo zijn de frontale kwabben (de voorste delen van het hoofd) niet vergroot.
Daarnaast zijn enkele verschillen gevonden in de structuur van de hersenen. Hoe deze verschillen in structuur en volume precies samenhangen met de symptomen van autisme spectrum stoornissen is nog onduidelijk.
Recent hersenonderzoek laat zien dat bij mensen met autisme de informatieverwerking in de hersenen trager verloopt, en over meer schakels. De informatieverwerking is daardoor minder effectief.
Lees meer veel gestelde vragen over Neurofeedback bij autisme.
Wanneer is er sprake van een angststoornis?
Er is sprake van een angststoornis als de angst zorgt voor een duidelijke lijdenslast of iemand in zijn functioneren beperkt.
Enkele veelvoorkomende angststoornissen zijn:
- paniekstoornis (paniekaanvallen)
- sociale fobie (angst voor negatieve beoordeling in sociale situaties)
- dwangstoornis (dwanghandelingen en/ of dwanggedachten)
- posttraumatische stressstoornis of PTSS (herbeleving van trauma)
- gegeneraliseerde angststoornis (aanhoudende angst en piekeren)
Hoe werkt een QEEG bij ADHD en ADD?
Ondanks dat ieder QEEG uniek is, kunnen we wel verschillende QEEG subtypen onderscheiden bij ADHD & ADD.
Vrijwel iedere patiënt met ADHD & ADD heeft kenmerken van 1 of meerdere van de onderstaande QEEG subtypen in het brein. Naast het onderactieve theta subtype en het overactieve high bèta subtype bestaat er ook een gecombineerd theta-high bèta subtype, gekenmerkt door overmatige theta en overmatige bèta hersenactiviteit. Verder kunnen we het theta subtype dat we vaak bij een combinatie van ADHD en leerproblemen zien en het theta subtype dat we vaak bij een combinatie van ADHD en een depressieve stoorns onderscheiden (bron: Robert L. Gurnee, MSW, CISW, DCSW, BCIA:EEG, QEEG/Diplomate).
Lees meer veel gestelde vragen over Neurofeedback bij ADHD en ADD.
Wat zijn de QEEG subtypen bij autisme (ASS)?
Onderzoek bij autisme, of beter ASS (Autisme Spectrum Stoornis), laat zien dat er niet zo iets bestaat als een standaard ASS hersenbeeld.
In eeg onderzoeken waarbij patiënten met autisme worden vergeleken met ‘gezonde’ controles worden afwijkende eeg patronen gerapporteerd, zoals frontale, pariëtale en occipitale alpha power verlagingen (Chan, Sze, & Cheung, 2007; Murias et al., 2007); een verhoogde mate van ‘phase consistency’ tussen posterieure frontale en anterieure temporale delen van het brein (Coben & Padolsky, 2007; Murias et al., 2007) en frontale en frontocentrale verhogingen in de delta en theta frequentiebanden (Chan, Sze, & Cheung, 2007; Kouijzer et al., 2009b; Kouijzer et al., 2010; Murias, Webb, Greenson, & Dawson, 2007).
Van klacht naar QEEG bij autisme
Afhankelijk van welke klachten op de voorgrond staan, zijn er verschillende afwijkingen in het hersenbeeld. Uit EEG en QEEG onderzoek bij kinderen en volwassenen met autisme komt naar voren dat het achterste gedeelte van de hersenen (pariëtale, temporale en occiptale cortex) vaak een afwijkend hersenbeeld laat zien vergeleken met mensen uit de ‘gezonde populatie’. Deze delen van de hersenen spelen een belangrijke rol bij de verwerking en het begrip van sociale informatie uit de omgeving (sociale cues), de prikkelverwerking, de verwerking van ruimtelijk-visuele informatie, de gezichtsherkenning en de verwerking en het begrip van taal en (stem)geluid.
Er zijn grofweg drie veelvoorkomende hersenbeelden (QEEG subtypen) die we vaak zien bij kinderen en volwassenen met ASS. De subtypen QEEG zijn o.a. beschreven in The Brownback, Mason and Associates Neurofeedback System (BMANS) manual 3 (2004).
QEEG subtype 1
bij Autisme, PDD-NOS, Syndroom van Asperger
QEEG subtype 1 wordt gekenmerkt door een bovengemiddelde hoeveelheid trage delta en theta hersenactiviteit, een benedengemiddelde hoeveelheid alpha activiteit en een bovengemiddelde hoeveelheid snelle beta activiteit.
Al deze afwijkingen vinden we overwegend in het centrale en achterste gedeelte van de hersenen (over de sensomotorische, temporale, parietale en occipitale cortex).
In figuur 1 zien we dit QEEG subtype afgebeeld, waarbij de gele en rode kleuren staan voor verhogingen van de betreffende hersenactiviteit, de blauwe kleur voor verlagingen van de betreffende hersenactiviteit en de grijze kleur voor niet afwijkende hersenactiviteit. Boven ieder hoofdje staat weergegeven op welke hersenactiviteit het plaatje betrekking heeft.
QEEG subtype 2
bij Autisme, PDD-NOS, Syndroom van Asperger
QEEG subtype wordt gekenmerkt door een benedengemiddelde hoeveelheid delta en theta hersenactiviteit, een bovengemiddelde hoeveelheid alpha activiteit en een normale hoeveelheid snelle bèta activiteit.
De afwijkingen vinden we wederom overwegend in het centrale en achterste gedeelte van de hersenen (over de sensomotorische, temporale, parietale en occipitale cortex).
QEEG subtype 3
bij Autisme, PDD-NOS, Syndroom van Asperger
Bij kinderen en volwassenen met ASS zien we soms ook klachten op het vlak van de executieve functies. Executieve functie problematiek wordt gekenmerkt door:
- problemen met de planning en de organisatie van het eigen gedrag;
- moeite met het verkrijgen van overzicht en inzicht;
- moeite met het overzien van de consequenties van het eigen gedrag;
- moeite met het anticiperen op gedrag van anderen;
- moeite met de onderdrukken van het eigen gedrag/ impulscontroleproblematiek;
- een verhoogde mate van boosheid, woede en/ of angst;
- problemen met het focussen van de aandacht; werkgeheugenproblematiek.
In het QEEG is dit doorgaans terug te zien als afwijkingen aan de voorkant van het hoofd (prefrontale en frontale cortex) en over de ‘midline’.
Een belangrijke hersenstructuur in dit gedeelte is de cingulate cortex. In Figuur 3 wordt dit QEEG subtype weergegeven. Er kan zowel sprake zijn van overmatige delta, theta, alpha of beta hersenactiviteit of een combinatie van allen. We zien dit QEEG subtype ook vaak in combinatie met QEEG subtype 1 en 2. QEEG subtype 3 komt relatief vaak voor bij mensen met zowel kenmerken van ASS als ADHD/ ADD.
Wat zijn de QEEG afwijkingen bij angst?
Als we naar de activiteit in de hersenen kijken (QEEG) zien we bij mensen met angststoornissen verschillende afwijkingen voorkomen:
Overarousal (te veel snelle hersengolven) over de rechter achterkant van het brein (parietale cortex). De achterkant van het brein zorgt voor de integratie van informatie die binnenkomt via de zintuigen. Afwijkingen in dit deel zorgen voor problemen op het vlak van de prikkelverwerking.
Overarousal (te veel snelle hersengolven) over de rechter voorkant van het brein (prefrontale en frontale cortex). Dit gaat vaak gepaard met aanhoudende negatieve en angstige gedachten.
Afwijkingen op de hersengolven betrokken bij het vermogen om lichamelijk en geestelijk te ontspannen (alpha hersenactiviteit). In de praktijk zien we dat zowel te weinig van dit type hersengolven over de achterkant van het hoofd of juist teveel van dit type hersengolven over de voorkant van het hoofd gepaard kan gaan met angst.
Tevens zien soms dat de snelheid van de alpha (alphapiek frequentie) gemiddeld wat te hoog ligt, war gepaard kan gaan met overalertheid, spanning en angst
Waarom is een hersenonderzoek (QEEG) zo belangrijk?
Ieder brein is uniek, daarom is een QEEG zo belangrijk.
Ook binnen een groep cliënten met dezelfde diagnose zoals ADHD of ADD, waarbij de klachten sterk overeen kunnen komen kunnen er aanzienlijke verschillen bestaan in de hersenen.
Om gepersonaliseerde neurofeedback, afgestemd op de bevindingen bij de individuele cliënt toe te kunnen passen dient er een hersenonderzoek (QEEG) plaats te vinden. Op basis van het QEEG is het mogelijk om voor de individuele cliënt te bepalen welke hersengolven we moeten trainen om de klachten te verminderen.
Uit onderzoek komt naar voren dat gepersonaliseerde neurofeedback behandeling afgestemd op de bevindingen uit het QEEG effectiever is dan neurofeedback behandeling waarbij er gebruik wordt gemaakt van protocollen.
Wil je meer weten over de effecten van Neurofeedback, of over onze QEEG?
Werkt neurofeedback bij autisme?
Gemiddeld zien we bij 75% van de cliënten met autisme, een afname aan klachten. Met neurofeedback kunnen we iemand met autisme niet genezen. Wel kunnen we met neurofeedback vaak een wezenlijk verschil maken voor kinderen en volwassenen met autisme (ASS).
Lees meer veelgestelde vragen over neurofeedback bij autisme.
Doet een QEEG onderzoek pijn?
Nee, de afname van een EEG onderzoek doet geen pijn. Om de elektroden te bevestigen wordt er voor aanvang van het onderzoek hooguit licht over het hoofd gewreven om de elektroden goed contact met de hoofdhuid te laten maken.
Tijdens de (Q)EEG worden uw hersenen continu gemeten d.m.v. een soort badmutsje op uw hoofd (19 kanaals EEG cap).
De elektroden die we gebruiken tijdens de (Q)EEG kunnen alleen gebruikt worden om de activiteit van de hersenen te registreren. Ze kunnen zelf geen stroom afgeven.
QEEG doet geen pijn.
Kan ik medicatie gebruiken tijdens een QEEG onderzoek?
Indien u medicatie gebruikt kunt u dit blijven gebruiken zoals u dat normaliter ook gewend bent te doen. Er bestaan twee uitzonderingen op deze regel, namelijk indien u:
- Psychostimulantia gebruik (Methylfenidaat, Ritalin, Concerta, Medikinet, Equasym, enz.)
- Slaap- en kalmeringsmiddelen gebruikt (Diazepam, Oxazepam, Temazepam,Zolpidem, Zoplicon, enz)
Indien u voldoet aan 1 van de bovenstaande uitzonderingen, verzoeken wij u voorafgaande aan de eerste afspraak even contact met ons op te nemen om in samenspraak met u en uw arts te beoordelen of het tijdelijk stopzetten van 1 of meerdere van deze middelen mogelijk en wenselijk is. Indien dit mogelijk is, zal de exacte duur die er tussen het stopzetten van de medicatie en de afname van het QEEG dient te zitten met u worden besproken. Indien u aan 1 van de bovenstaande uitzonderingen voldoet en dit niet tijdelijk wilt of kunt stopzetten is een QEEG onderzoek iets minder betrouwbaar, maar houden we hier rekening mee bij de interpretatie van het QEEG.
Moet ik me voorbereiden op het QEEG?
Om het onderzoek betrouwbaar bij u af te kunnen nemen, is het noodzakelijk dat u zich voorbereidt op het QEEG onderzoek. Wij verzoeken u de onderstaande voorbereidingen na te leven:
- gebruik op de dag van het onderzoek weinig of geen haarverzorgingsproducten (wax, gel, haarspray, enz.)
- droog het haar voor het onderzoek
- nuttig 24 uur voorafgaande aan het onderzoek geen alcohol, softdrugs en harddrugs
- rook 2 uur voorafgaande aan het onderzoek geen tabak/ sigaretten
- nuttig 2 uur voorafgaande aan de test geen cafeïne houdende dranken
- neem op de dag van het onderzoek geen voedingssupplementen
- neem 24 uur voorafgaande aan het onderzoek geen vrij verkrijgbare geneesmiddelen (indien mogelijk)
Neemt u even contact met ons op als u niet in staat bent om de voorbereidingen op het QEEG na te leven. Wij zullen dan inschatten of het onderzoek betrouwbaar bij u kan worden afgenomen.
Waarom is een QEEG voor Neurofeedback noodzakelijk?
Een QEEG voor Neurofeedback is noodzakelijk, omdat mensen met dezelfde psychische klachten onderling sterk van elkaar kunnen verschillen in de hersenen. Zo zien we bijvoorbeeld bij mensen met ADHD die qua klachten soms sterk op elkaar lijken toch compleet verschillende hersenafwijkingen. Alleen door de hersenen in kaart te brengen en te vergelijken met mensen zonder psychische klachten is het mogelijk om voor iedere cliënt te bepalen welke hersengolven er getraind kunnen worden en wat het beste aansluit bij de klachten van de client. Kort samengevat: hersenonderzoek (EEG/ QEEG) maakt het mogelijk om de neurofeedback behandeling af te stemmen op de client i.p.v. gebruik te maken van protocollen.
Wat gebeurd er na het QEEG?
Na het QEEG wordt er een behandelplan opgesteld.
Na de EEG registratie wordt uw hersenmeting direct verwerkt en geanalyseerd. Omdat wij zelf beschikken over toegang tot de Neuroguide QEEG database, kunnen we uw data direct vergelijken met mensen van dezelfde leeftijd zonder klachten. Op basis van alle verkregen informatie (intake, vragenlijsten, EEG en QEEG)Â wordt er een persoonlijk behandelplan opgesteld dat 10-15 minuten na de afname van het QEEG met u wordt besproken. Binnen 10 dagen krijgt de uitslag ook digitaal.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s bij een QEEG?
Er zijn geen gezondheidsrisico’s bij een QEEG, noch enige vorm van bijwerkingen.
Zowel in de wetenschappelijke literatuur als in de klinische praktijk zijn geen gezondheidsrisico’s en bijwerkingen gerapporteerd voor dit type onderzoek. Er wordt enkel en alleen een registratie van het hoofd gemaakt en u krijgt geen injecties en elektrische  schokken. Ook wordt er niets in de hersenen gestopt.
Wat is een QEEG?
Van EEG naar QEEG
Na de registratie van uw hersenactiviteit (EEG) wordt dit geanalyseerd. Uw hersenactiviteit wordt vergeleken met de hersenactiviteit van een grote groep ‘gezonde mensen’ van dezelfde leeftijd zonder psychische klachten.
De EEG data van de ‘gezonde mensen’ zijn opgeslagen in een grote database (Neuroguide database). Het resultaat van de vergelijking is een overzicht van de verschillen tussen uw hersenen en de hersenen van ‘gezonde mensen’. Dit wordt een kwantitatief electroencephalogram (QEEG) genoemd.
In het QEEG rapport kunnen we o.a. zien of er sprake is van afwijkingen in de mate waarin de verschillende hersengolven aanwezig zijn en in mate waarin gebieden in de hersenen met elkaar samenwerken. De rapporten bestaan uit verschillende gekleurde hoofdjes. Dit stelt ons in staat om te beoordelen of er afwijkingen aanwezig zijn in in uw hersenen die samenhangen met uw klachten en of we deze kunnen behandelen.
Waar kunt u terecht?
De neurofeedback trainingen kunnen op één van de praktijklocaties of aan huis plaatsvinden middels Neurofeedback thuis.
Hier vindt u de praktijk locaties.
